Nu de pandemie een jaar duurt, hebben veel mensen een COVID-infectie doorgemaakt. Daarna wil je je oude sport- of beweegpatroon weer oppakken. Kan dit? Waar kan je tegenaan lopen? De vijf belangrijkste vragen en antwoorden hebben we op een rijtje gezet.

1. Ik blijf moe na corona, wat nu?

Veel mensen hebben last van vermoeidheid na de infectie, in wetenschappelijk onderzoek zelfs 53% na 2 maanden, 52% na 10 weken en na een ziekenhuisopname 63% na zes maanden. Dit komt ook voor wanneer de infectie slechts mild of kortdurend was. Dit “postviraal syndroom” is ook mogelijk na andere virale infecties. Kenmerkend voor de vermoeidheid is dat uitrusten of slapen niet niet werkt: je blijft moe. De moeheid is er dan ook al voor inspanning. Het is nog onduidelijk waarom de moeheid er is, er is geen duidelijke samenhang met de ernst van de infectie. Ook in geval van langdurige moeheid is toch het advies om het bewegen en zelfs sporten (eventueel korter of met lage intensiteit) weer op te pakken. Als je veel minder gaat bewegen door de moeheid gaat de conditie snel achteruit, waardoor de klachten alleen maar toenemen. Er is nog onvoldoende onderzoek gedaan naar het verloop van de moeheid, maar onze ervaring is dat met goede training de moeheid vermindert.

2. Ik blijf kortademig na corona, wat nu?

Na moeheid is kortademigheid de meest voorkomende klacht na een corona infectie (43% na 10 weken). Er is nog onvoldoende onderzoek beschikbaar naar de oorzaak hiervan. Dit kunnen longafwijkingen zijn als gevolg van de corona infectie. Bij een grote groep lijkt het ook te gaan om verminderde diafragma kracht. Ook dit komt voor na een milde infectie. In geval van verminderde diafragma kracht wordt ademspiertraining geadviseerd. In geval van kortademigheidsklachten na een corona infectie is het goed dit te melden bij de huisarts. Bij twijfel kan de sportarts beoordelen of er verminderde ademkracht is of dat er sprake kan zijn van een long- of luchtwegprobleem.

3. Het lukt niet goed om weer op te bouwen na een corona infectie, wat kan ik het beste doen?

Veel mensen proberen door te gaan waar ze gestopt zijn met sporten. Meestal lukt dit niet. Ga ervan uit dat je de dubbele tijd nodig hebt om weer op te bouwen ten opzichte van de periode zonder sport: heb je door de infectie drie weken niet gesport, dan kost het zes weken om weer op te bouwen. Heb je hele dagen in bed gelegen: reken dan het driedubbele! 
Al het moeizaam gaat, probeer dan rustige en korte training, maar wel vaak. Bijvoorbeeld 3x per week of zelfs dagelijks een kwartiertje. Het hoeft niet intensief te zijn, ook simpelweg wandelen is beter dan volledige rust. Het is ook goed om rekening te houden met de leefstijl: eet gezond (minder vet, minder verzadigd vet, meer vezels, meer volkoren, minder alcohol), leef regelmatig, voldoende slaap, stress verminderen stoppen met roken etc.)
lukt het nog steeds niet: via de sportarts is begeleiding van fysiek herstel na een corona infectie mogelijk.

4. Wanneer kan ik weer zware inspanning doen?

Er zijn ook mensen die zich na een infectie juist snel weer beter voelen. Kun je veilig weer zware inspanning doen? Dit weten we eigenlijk niet. Opvallend is dat er bij sporters die een lichte COVID-infectie hebben doorgemaakt er bij 60% nog tekenen zijn van een ontsteking in het hartweefsel 2-3 maanden. Bij 78% zijn er tekenen van lichte hartschade op een scan. Ondanks deze hoge aantallen zijn er echter tot op heden geen grote hartproblemen gerapporteerd na een COVID-infectie. Echter gezien deze bevindingen is mijn advies om twee weken geen zware inspanning te doen na de laatste ziektedag en wedstrijden één maand uit te stellen. Een hartontsteking kan namelijk theoretisch gezien hartritmestoornissen veroorzaken. Laag intensieve inspanningen (onder het omslagpunt) tot maximaal twee uur zijn waarschijnlijk geen probleem.

5. Vermindert zware inspanning de weerstand?

Er wordt vaak gezegd dat zware inspanning de weerstand vermindert en de kans op infecties vergroot. Dit klopt inderdaad voor overtraining, waarbij is sprake is van chronische stress. Bij een eenmalige zware inspanning is er echter geen verminderde weerstand. Sterker nog, dit is een vorm van acute stress en versterkt zelfs de weerstand. Sporters zijn dus ook minder vaak ziek. Een ander interessant gegeven uit wetenschappelijk onderzoek is dat een vaccinatie beter werkt (je vormt meer antistoffen) als je gaat sporten na de vaccinatie!

Tot slot

Mocht het niet lukken om het sporten weer op te bouwen na een corona infectie, overleg dan met de huisarts of een verwijzing naar de sportarts zinvol is. Er wordt trouwens op dit moment veel onderzoek gedaan na COVID en het herstel na de infectie. In de komende tijd zullen er waarschijnlijk veel nieuwe inzichten en mogelijke behandelingen naar voren komen.

Referenties

1. Townsend L, Dyer AH, Jones K, et al. Persistent fatigue following SARS-CoV-2 infection is common and independent of severity of initial infection. PLoS One. 2020;15(11). doi:10.1371/journal.pone.0240784
2. Huang C, Huang L, Wang Y, et al. 6-month consequences of COVID-19 in patients discharged from hospital: a cohort study. Lancet. 2021;397(10270):220-232. doi:10.1016/S0140-6736(20)32656-8
3. Kedor C, Freitag H, Meyer-Arndt L-A, et al. Chronic COVID-19 Syndrome and Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS) Following the First Pandemic Wave in Germany: A First Analysis of a Prospective Observational Study.; 2021. doi:10.1101/2021.02.06.21249256
4. Wostyn P. COVID-19 and chronic fatigue syndrome: Is the worst yet to come? Med Hypotheses. 2021;146:110469. doi:10.1016/j.mehy.2020.110469
5. Liu K, Zhang W, Yang Y, Zhang J, Li Y, Chen Y. Respiratory rehabilitation in elderly patients with COVID-19: A randomized controlled study. Complement Ther Clin Pract. 2020;39:101166. doi:10.1016/j.ctcp.2020.101166
6. Carfì A, Bernabei R, Landi F, Gemelli Against COVID-19 Post-Acute Care Study Group. Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19. JAMA. 2020;324(6):603-605. doi:10.1001/jama.2020.12603
7. Puntmann VO, Carerj ML, Wieters I, et al. Outcomes of Cardiovascular Magnetic Resonance Imaging in Patients Recently Recovered From Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). JAMA Cardiol. Published online July 27, 2020. doi:10.1001/jamacardio.2020.3557
8.  Rajpal S, Tong MS, Borchers J, et al. Cardiovascular Magnetic Resonance Findings in Competitive Athletes Recovering From COVID-19 Infection. JAMA Cardiol. Published online September 11, 2020. doi:10.1001/jamacardio.2020.4916
9. Wilson MG, Hull JH, Rogers J, et al. Cardiorespiratory considerations for return-to-play in elite athletes after COVID-19 infection: a practical guide for sport and exercise medicine physicians. Br J Sports Med. Published online September 2, 2020. doi:10.1136/bjsports-2020-102710
10. Return to sports after COVID-19: a position paper from the Dutch Sports Cardiology Section of the Netherlands Society of Cardiology. mijn-bsl. Accessed September 16, 2020. https://mijn.bsl.nl/return-to-sports-after-covid-19-a-position-paper-from-the-dutch-/18179468?fulltextView=true
11. Campbell JP, Turner JE. Debunking the Myth of Exercise-Induced Immune Suppression: Redefining the Impact of Exercise on Immunological Health Across the Lifespan. Front Immunol. 2018;9:648. doi:10.3389/fimmu.2018.00648
12. Nieman DC, Wentz LM. The compelling link between physical activity and the body’s defense system. J Sport Health Sci. 2019;8(3):201-217. doi:10.1016/j.jshs.2018.09.009